Ambulanslar, acil durumlarda hayat kurtarıcı bir rol üstlenen, tıbbi müdahalenin en hızlı şekilde yapılmasını sağlayan araçlardır. Bu nedenle, bir ambulansta bulunması gereken ilaçlar, çeşitli acil durumlarla başa çıkabilecek şekilde çeşitlendirilmelidir. Aşağıda, ambulansta bulunması gereken başlıca ilaçlar ve bu ilaçların kullanım amaçları açıklanmaktadır:
1. Ağrı Kesiciler ve Analjezikler
- Paracetamol (IV ve oral): Hafif ve orta şiddette ağrıların giderilmesinde kullanılır. Ateş düşürücü özelliği de vardır.
- Morfin: Şiddetli ağrılarda, özellikle travma ve miyokard enfarktüsü durumlarında kullanılır.
- Fentanil: Daha hızlı etki eden bir opioid analjeziktir, şiddetli ağrı durumlarında tercih edilir.
2. Antialerjik İlaçlar
- Adrenalin (Epinefrin): Anafilaktik şok gibi ciddi alerjik reaksiyonlarda kullanılır. Bronkodilatör ve vazokonstriktör etkileri vardır.
- Difenhidramin: Alerjik reaksiyonları kontrol altına almak için kullanılır.
- Hidrokortizon: Kortikosteroid özellikli bu ilaç, alerjik reaksiyonlarda inflamasyonu azaltır.
3. Kardiyak İlaçlar
- Aspirin: Kalp krizinde (miyokard enfarktüsü) trombosit agregasyonunu azaltarak damar tıkanıklığını önler.
- Nitrogliserin: Angina pektoris ve akut kalp krizinde kan damarlarını genişletir.
- Amiodaron: Kalp ritim bozukluklarının tedavisinde kullanılan bir antiaritmik ilaçtır.
- Atropin: Bradikardi (düşük kalp hızı) durumlarında kalp hızını artırmak için kullanılır.
4. Solunum Desteği Sağlayan İlaçlar
- Salbutamol: Bronkodilatör olarak astım ve bronkospazmda hava yollarını genişletir.
- İpratropium: Astım ve KOAH hastalarında solunum rahatlaması sağlar.
- Magnezyum Sülfat: Şiddetli astım krizlerinde kullanılabilir.
5. Sıvı ve Elektrolit Desteği
- Sodyum Klorür (NaCl): Dehidrasyon ve şok durumlarında intravenöz sıvı tedavisi için kullanılır.
- Ringer Laktat: Travma veya yanık hastalarında sıvı kaybını yerine koymak için uygundur.
- Dekstroz: Hipoglisemi (düşük kan şekeri) durumlarında intravenöz enerji kaynağı olarak kullanılır.
6. Antibiyotikler
- Seftriakson: Ciddi enfeksiyon durumlarında kullanılır.
- Metronidazol: Anaerobik enfeksiyonlarda etkili bir antibiyotiktir.
7. Sedatif ve Anksiyolitikler
- Midazolam: Sedasyon sağlamak ve nöbetleri kontrol altına almak için kullanılır.
- Diazepam: Nöbetlerin tedavisinde ve anksiyetenin azaltılmasında etkilidir.
8. Antiemetikler (Bulantı ve Kusma Önleyiciler)
- Metoklopramid: Bulantı ve kusmayı kontrol altına almak için kullanılır.
- Ondansetron: Özellikle kemoterapiye bağlı bulantı ve kusmada etkilidir.
9. Antikonvülsanlar
- Fenitoin: Epileptik nöbetlerin tedavisinde kullanılır.
- Valproik Asit: Akut nöbetlerin kontrolünde etkilidir.
10. Hipoglisemi Tedavisi
- Glukagon: Şiddetli hipoglisemi durumlarında kan şekeri düzeyini hızla artırır.
- Dekstroz solüsyonları: İntravenöz glikoz takviyesi sağlar.
11. Tansiyon Düzenleyiciler
- Labetalol: Hipertansif krizlerde kan basıncını düşürmek için kullanılır.
- Noradrenalin: Hipotansiyon durumlarında vazopressör olarak kullanılır.
12. Diğer Acil Durum İlaçları
- Nalokson: Opioid aşırı dozunda solunumu düzeltmek için kullanılır.
- Aktif Kömür: Zehirlenme vakalarında toksinlerin emilimini azaltmak için kullanılır.
- Traneksamik Asit: Kanamayı kontrol altına almak için kullanılır.
Bu ilaçların yanı sıra, bir ambulansta yeterli miktarda oksijen, ventilasyon ekipmanları, defibrilatör cihazı ve ilk yardım malzemeleri de bulunmalıdır. Bu liste, temel bir rehber niteliğindedir ve her ülkenin sağlık otoritelerinin belirlediği standartlara göre farklılık gösterebilir.
Resmi Gazete’de yayınlanan belgeye buradan ulaşabilirsiniz.